Nederlandse landschapsvoorkeuren

Als het om landschap gaat, houden Nederlanders van bossen, heide, duinen, zee en waterrijke gebieden, en hebben ze een hekel aan bebouwing, geluidbelasting, horizonvervuiling en drukte. Ook geven ze het landschap rond de eigen woonplaats vaak maar een zuinig zesje. Omdat de mening van de inwoners van belang is voor het maken van beleid, hebben verschillende overheden die mening in kaart laten brengen. In 2011 schreef Martin Goossen samen met drie andere onderzoekers in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie een rapport over wat Nederlanders beschouwen als het ideale landschap. Zij baseerden zich voor hun analyse op de website www.daarmoetikzijn.nl, waarop in vijf jaar tijd 30.000 Nederlanders een hun voorkeuren kenbaar hadden gemaakt via het maken van een kaartje. In 2017 publiceerde Goossen, dit keer als enige auteur, een vergelijkbare analyse in opdracht van de Provincie Zuid-Holland, gebaseerd op bijna 10.000 bijdragen in tien jaar op www.daarmoetikzijn.nl en myplacetobe.eu.

Uit de twee rapporten komen twee opmerkelijke gegevens naar voren. Het eerste is dat het gemiddelde rapportcijfer voor het landschap tussen 2006 en 2016 een dalende tendens vertoont. Met name het landschap rondom de eigen woonplaats wordt in toenemende mate negatief beoordeeld: 20 tot 30% van de bezoekers van de onderzochte websites geven dat een onvoldoende. Wel blijft de waardering voor het landschap over het algemeen een voldoende, al kan dat met een gemiddelde 6,9 niet heel hoog worden genoemd. Het tweede opmerkelijke gegeven is dat er een afnemende belangstelling lijkt te bestaan voor het zuiver natuurlijk-landschappelijke, maar een toenemende voorkeur voor een landschap waarin door mensen gemaakte bezienswaardigheden een plaats hebben.

Voor het overige zijn de voorkeuren niet heel verrassend. Vooral bebouwing van het landschap draagt negatief bij aan het rapportcijfer, evenals de aanwezigheid van bedrijventerreinen, industriegebieden en het geluid van auto’s, treinen en vliegverkeer. Ook horizonvervuiling in de vorm van hoogbouw, windturbines en elektriciteitsmasten worden door twee op de drie personen die de websites bezochten als storend ervaren. Heide-, zand- en duingebieden leveren daarentegen een positieve bijdrage aan het rapportcijfer, evenals hoogteverschillen.

Wel enigszins verrassend is dat er geen grote verschillen lijken te zijn tussen de voorkeuren van mannen en vrouwen, en dat bossen geleidelijk afnemen in populariteit. Dat laatste met name bij de jongere generaties, van onder de vijfenveertig. En het lijkt erop dat het deze jongere leeftijdsgroepen zijn die bijdragen aan de groeiende voorkeur voor een landschap met door mensen gemaakte bezienswaardigheden – waarvan er in bossen nu eenmaal niet zoveel zijn.

Meer weten?

• Goossen, C.M., et al. (2011) Het ideale landschap volgens de Nederlanders op basis van analyse van de website www.daarmoetikzijn.nl. Wageningen: Alterra, onderdeel van Wageningen UR, rapport 2197
• Goossen, C.M. (2017) Resultaten van 10 jaar daarmoetikzijn voor de provincie Zuid-Holland. Wageningen: Wageningen Environmental Research, rapport 2781

 

Redactie MMNieuws